2 lần tăng giá điện, EVN lãi hơn 8.800 tỷ đồng

Đây là một phần trong kết luận của Kiểm toán Nhà nước năm 2012 với Tập đoàn Điện lực Việt Nam.

Kiểm toán cũng chỉ ra nhiều sơ hở trong quản lý vốn của các "ông lớn" qua kết luận thanh tra năm 2013.

Phân bổ lỗ vào giá điện chưa hợp lý

Ông Nguyễn Hồng Long, Kiểm toán trưởng Kiểm toán chuyên ngành 6, phụ trách khối doanh nghiệp cho hay, sản xuất kinh doanh của EVN năm 2012 lãi 8.814 tỷ đồng, tỷ suất lợi nhuận trước thuế trên vốn chủ sở hữu là 7,52%.

Ông Long nhận xét, đây là năm đầu tiên EVN lãi sau khi liên tục có vài năm lỗ và lý do lãi là nhờ 2 lần tăng giá điện.

Theo kiểm toán, EVN đã chuyển một khoản lỗ tới gần 21.000 tỷ đồng từ năm trước vào giá điện năm 2012. Trong đó 10.535 tỷ đồng là chêch lệch lỗ tỷ giá và 10.482 tỷ đồng số lỗ kinh doanh treo từ những năm trước phân bổ vào.

Đến nay, tổng số EVN phải xử lý lỗ là hơn 18.000 tỷ đồng, trong đó hơn 15.000 tỷ đồng do chênh lệch tỷ giá. Đây là khoản EVN vay đầu tư và bị lỗ tỉ giá trong cả chục năm qua và những đợt lỗ kinh doanh do bán giá điện thấp hơn so với giá thành.

EVN cũng phải gánh thêm khoản tiền mua nhiên liệu phát điện như mua khí, mua than với giá cao. Mua khí ngoài bao tiêu lên tới 2.175 tỷ đồng. Giá than bán cho điện cũng là nhân tố tác động tới EVN khi năm 2012, ngành than tăng giá than bán cho điện từ 22-40% nên giá điện tăng theo.

"Với giá than tăng như vậy mức chênh lệch là 12.063 tỷ đồng. Nếu không phải chịu chi phí phát sinh trên, giá thành điện năm 2012 sẽ giảm đi 12.600 tỷ đồng, tương đương giá thành giảm đi 120 đồng/kWh" - ông Long nói…

Một khoản nữa, ngày 31/12/2012 EVN điều chỉnh bổ sung vốn 63.000 tỷ đồng. Trong năm 2012 việc này không ảnh hưởng nhưng tiềm ẩn từ năm 2013 trở đi, giá thành điện sẽ là rất lớn với khoảng 6.318 tỷ/năm và như vậy giá thành điện sẽ cao hơn năm 2012 là 62 đồng/kWh…

Về việc bù lỗ, chuyển giá, EVN mua điện qua 5 tổng công ty mua bán điện với số tiền hơn 1.700 tỷ đồng bù lỗ cho 5 đơn vị. 5 đơn vị này là 100% vốn của EVN, thực hiện nhiệm vụ trước năm 2012 cho các hộ tiêu thụ thực hiện bình ổn. Việc xử lý báo cáo tài chính theo quan điểm của Kiểm toán Nhà nước là phù hợp về mặt hạch toán.

Có hai đơn vị phải mua tăng giá để chống lỗ là Nhiệt điện Uông Bí (số tiền là 865 tỷ đồng) và Nhiệt điện Cần Thơ, đây là hai đơn vị cổ phần. Cần Thơ là nhà máy chạy dầu, giá thành điện bán ra lên tới 36.000 đồng/số trong khi giá điện ở các nhà máy khác là 600, 700, 800 và 1.000 đồng/số.

Theo ông Long, lý do là sản lượng điện của các nhà máy chạy dầu này dùng để bù cho các sự cố trên đường dây cao thế. Trong năm 2012 sản lượng chỉ đạt 7%, giảm 93% so với công suất phát của năm 2011 nhưng họ vẫn phải chịu tất cả các khoản chi phí.

"Đây là chưa nói tới Nhà máy điện Thủ Đức, tiền điện lên tới 200.000 đồng/số do phải chịu trách nhiệm cấp bù dù năm qua chạy rất ít nhưng nhà máy này vẫn dùng 91 tỷ đồng để bảo dưỡng, duy tu" - ông Long nói.

Ông Long cho rằng, việc EVN phân bổ các khoản lỗ vào giá điện chưa đồng đều, chưa hợp lý.

Theo kế hoạch sản xuất kinh doanh của EVN từ 2011-2015 đã được Thủ tương phê duyệt thì nguyên tắc phân bổ các khoản lỗ vào giá điện là dần dần, theo lộ trình phù hợp với các phương án giá bán điện từng năm.

"Nhưng EVN không đăng ký tiêu thức phân bổ và phân bổ không đúng tỷ lệ đối với khoản lỗ chênh lệch tỷ giá theo lộ trình tại phương án giá bán điện. Tập đoàn còn chưa tuân thủ quy định về phân bổ và áp dụng định mức chi phí và chưa xác định giá thành dịch vụ", báo cáo Kiểm toán Nhà nước khẳng định.

Nợ quá hạn, khó đòi lớn

Năm 2013, Kiểm toán Nhà nước cũng đã kiểm toán báo cáo tài chính năm 2012 của hơn 2.400 doanh nghiệp thuộc 27 tập đoàn, tổng công ty.

Kiểm toán Nhà Nước nhận định, năm 2012 kinh tế khó khăn, qua kiểm toán 26/27 tập đoàn, tổng công ty nhà nước kinh doanh có lãi nhưng hiệu quả hoạt động giảm sút so với năm 2011.

Trong 27 tập đoàn, tổng công ty được kiểm toán có tổng tài sản, nguồn vốn đến 31/12/2012 là trên 1.600.000 tỷ đồng, trong đó nợ phải thu là hơn 177.500 tỷ đồng và hơn 2.000 tỷ đồng còn phải nộp vào ngân sách nhà nước.

Trong số 2.000 tỷ đồng này có sự xuất hiện của tên tuổi các tập đoàn lớn như Tập đoàn Dầu khí quốc gia (PVN) số tiền phải nộp là 863 tỷ, Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT): hơn 443 tỷ…

Đáng lo ngại, kết luận của Kiểm toán Nhà nước, nhiều tập đoàn, tổng công ty quản lý nợ phải thu chưa chặt chẽ, dẫn tới nợ quá hạn, khó đòi lớn. Đơn cử như nợ quá hạn của Tổng công ty Điện lực dầu khí thuộc PVN là 9.650 tỷ đồng; Công ty mẹ VNPT là hơn 2.300 tỷ; Tổng công ty công trình giao thông 1 Cienco 1 là hơn 558 tỷ đồng…

Một số khoản tạm ứng tồn đọng nhiều năm với số tiền lớn chưa được thu hồi, một số khoản nợ trong nội bộ tập đoàn, giữa các tập đoàn với số tiền lớn, kéo dài, chưa giải quyết dứt điểm. Kiểm toán cho hay, tới 31/12/2012, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) nợ Tổng công ty điện lực dầu khí hơn 12.600 tỷ đồng, trong đó quá hạn từ năm 2011 là hơn 9.650 tỷ đồng. Số dư nợ phải thu, phải trả của Công ty mẹ - EVN với các đơn vị trong EVN lớn, không quy định thời hạn thanh toán. Việc thanh toán tiền điện của các công ty mua bán điện thuộc công ty mẹ cho các nhà máy điện thường xuyên chậm.

Hay Tập đoàn dệt may Việt Nam (Vinatex) chưa thanh toán cho PVN khoản ứng vốn thay thế cho Vinatex để góp vào Công ty CP Hóa dầu và xơ sợi Dầu khí theo lộ trình tăng vốn hơn 229 tỷ đồng, với thời hạn trả nợ cho PVN là quý I/2011 (đã gia hạn đến tháng 6/2012).

Trong khi đó, một số đơn vị xóa nợ phải thu khi chưa đủ điều kiện. Nhiều đơn vị không trích lập hoặc trích không đúng quy định dự phòng nợ phải thu khó đòi. Trong danh sách này có nhiều công ty thuộc lĩnh vực giao thông.

Kiểm toán cũng cho hay, một số đơn vị thuộc các tập đoàn, tổng công ty xây dựng định mức lao động để tính đơn giá tiền lương không phù hợp với số lao động thực tế như Công ty TNHH MTV Nhiệt điện Cần Thơ vượt hơn 46%, Công ty TNHH MTV Nhiệt điện Phú Mỹ vượt hơn 11%.

Ngoài ra, hầu hết các đơn vị phản ánh không đúng doanh thu, chi phí; quan hệ mua bán giữa công ty mẹ và công ty con/công ty liên kết chưa đảm bảo khách quan, không đúng quy định. Thậm chí một số tập đoàn, tổng công ty chưa tuân thủ quy định về phân bổ và áp dụng định mức chi phí, chưa xác định giá thành dịch vụ…

Theo Báo Giáo dục & Thời đại